Wydawnictwo „Prawy Margines”

Prawy Margines

Prawy Margines, podziemne wydawnictwo założone w 1986 w Warszawie z inicjatywy Adama Borowskiego i Tadeusza Markiewicza, wchodziło w skład SW. W latach 1986–1989 dysponowało 4 maszynami offsetowymi AB Dick i Roneo Vickers, co pozwalało na prowadzenie jednocześnie 2 drukarń; jedna z nich funkcjonowała w warsztacie przy domu Janusza Jeżewskiego w Warszawie, druga w podwarszawskim Komorowie; przejściowo druk odbywał się również w Ząbkach. A. Borowski i T. Markiewicz kierowali pracami wydawnictwa, dokonywali wyboru ukazujących się tytułów oraz drukowali okładki metodą sitodruku. Drukowaniem na offsetach zajmowali się J. Jeżewski, Wojciech Podgórzak i Marek Rasiński, a blachy offsetowe przygotowywał Zbigniew Jussis. Niektóre pozycje były drukowane na tzw. dojściach w państwowych zakładach małej poligrafii. Redakcją techniczną zajmowała się Mirosława Łątkowska, okładki projektował Jan Jaromir Aleksiun; autor logo Wojciech Wideński. Prace introligatorskie wykonywało kilka ekip, głównie w Pruszkowie, pod kierownictwem Artura Łęga.

Przeciętny nakład wynosił ok. 2 tys. egz., (najwięcej przy t. 2 Niezależnej encyklopedii powszechnej a-z – 7 tys. egz.), w formacie A5. Książki Prawego Marginesu wyróżniały się na tle innych podziemnych oficyn dobrą jakością druku i wysokim poziomem edytorskim. Łącznie wydano 15 książek, gł. o tematyce historycznej, m.in. Dariusz Fikus, Pseudonim „Łupaszka”; Józef Garliński, Polska w drugiej wojnie światowej (1988), Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni (1987). Poza tym ukazały się m.in.: Zbigniew Brzeziński, Plan gry (1987), Andrzej Krajewski, Region USA (1988), Wiktor Suworow, Akwarium (1989). Wydawnictwo z uwagi na dobre zaplecze techniczne drukowało książki dla innych podziemnych wydawców – NOW-ej, Mostu, Officyny Liberałów, Wolności i Wersu oraz podziemne pisma – „Europa”,  „Horyzont”, „Prawo i Bezprawie”, „Praworządność”, tytuły z regionów białostockiego, rzeszowskiego, sandomierskiego i słupskiego, a także ulotki i kalendarze. W 1989 jeden z offsetów został przesłany na Litwę, a drugi przekazany do Czeczeni. Kolportaż odbywał się w całym kraju.

oprac. Włodzimierz Domagalski