Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej

Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej/Agencja Wydawnicza Solidarności Walczącej, zamiennie używana nazwa podziemnej struktury wydawniczej Solidarności Walczącej działającej w latach 1982–1990.

Po raz pierwszy jej nazwa pojawiła się w numerze 4 (z 5 VII 1982) „Solidarności Walczącej” (Wrocław). Silnie zdecentralizowana, składająca się z grup drukarskich i wydawniczych. Grupy drukarskie nie posiadające własnych ambicji wydawniczych zajmowały się głównie drukiem pism z dostarczanych im matryc. Dominowała technika sitodruku; w celu jej upowszechnienia prowadzono specjalne kursy dla działaczy SW. W połowie 1982 r. w SW było ok. 20 grup drukarskich, z biegiem czasu ich liczba wzrosła.

Grupy wydawnicze posiadały natomiast własne plany wydawnicze, m.in. powielały wybrane przez siebie podziemne pisma i książki. Część z grup ukształtowała się jeszcze przed powstaniem SW, następnie weszła w jej skład, m.in. Agencja Wydawnicza Jednością Silni, grupa skupiona wokół podziemnego pisma „Wiadomości Bieżące”, Grupa Feniksa.

Do najważniejszych wrocławskich pism podziemnych sygnowanych przez AISW/AWSW należały: „Solidarność Walcząca”, „Biuletyn Dolnośląski”, „BIS”, „Wiadomości Bieżące”, „Jednością Silni”, „Walka”, „Replika”. Poza Wrocławiem pod szyldem AISW/AWSW drukowano m.in. pisma SW np. „PIK. Podziemny Informator Katowicki”, „Solidarność Walcząca” (Poznań), „Gryf” (Szczecin). Ponadto wydawano ulotki, pocztówki, kartki okolicznościowe, banknoty, znaczki plastikowe i metalowe, medale, monety, kasety magnetofonowe, zdjęcia, plakaty, znaczki pocztowe i pozycje zwarte.

W 1983 ukazały się pierwsze książki sygnowane przez AISW/AWSW, drukowane techniką sitodruku; jakość książek stopniowo się poprawiała poprzez udoskonalania technik druku i dostęp do państwowych drukarń. Wg danych BN wydano 58 książek (in. źródła podają nawet 100), głównie o tematyce historycznej i społeczno-politycznej; nakład do kilku tys. egz.

Koordynacją działalności wydawniczej AISW/AWSW we Wrocławiu zajmowała się Zofia Maciejewska. Koordynatorami druku pism byli także m.in.: Piotr Medoń, Cezariusz Lesisz, Tadeusz Świerczewski i Wojciech Myślecki. Drukowali m.in.: Krzysztof Bieżuński, Barbara Sarapuk, Adam Zabokrzycki, Jarosław Hyk, Ludwika Ogorzelec, Andrzej Wawrzeń, Jarosław Łuczak, Andrzej Domaradzki. Druk książek na tzw. dojściach w państwowych drukarniach organizował m.in. Aleksander Kalinowski, skład odbywał się m.in. w zaprzyjaźnionych zakładach introligatorskich. Kolporterzy to m.in.: Józef Kapusta, Henryk Szpala, Ewa Grzegorzewska, Paweł Zadura. Pisma i książki kolportowano przede wszystkim na Dolnym Śląsku, a najważniejsze tytuły prasowe w całym kraju. AISW/AWSW współpracowała z wszystkimi najważniejszymi strukturami opozycyjnymi we Wrocławiu (w tym z RKS Dolny Śląsk, NZS i wieloma TKZ-etami).

Papier i środki poligraficzne kupowano w sklepach lub otrzymywano od zaprzyjaźnionych osób, m.in. od drukarzy z państwowych zakładów poligraficznych współpracujących z SW. Działalność finansowano ze sprzedaży wydawnictw oraz ze środków zagranicznych (m.in. od przedstawicielstw SW na Zachodzie; 1984–1990 na druk „Solidarności Walczącej” (Wrocław) i „Biuletynu Dolnośląskiego” wykorzystywano dotacje z Institute for Democracy in Eastern Europe).

AISW pełniła też rolę agencji informacyjnej, podpisywała krótkie komunikaty prasowe publikowane w prasie SW.

14 XII 1983 doszło do największej wpadki podziemnej poligrafii SW. W skrzynce kontaktowej prowadzonej przez Kazimierza Klementowskiego SB przejęła kilka tys. egz. numeru 66 wrocławskiej „Solidarności Walczącej”. W wyniku śledztwa aresztowano ponad 40 osób i zlikwidowano kolejne skrzynki kontaktowe oraz 2 drukarnie. W 1984 sprawa została umorzona na mocy amnestii.

Od 28 I 1986 AISW/AWSW rozpracowywano m.in. przez Wydz. III WUSW we Wrocławiu w ramach SOR krypt. Krety.

oprac. Kamil Dworaczek

 

Zobacz także